Modelartikels

Pesticidenvrije voetpaden

Met de eerste warme dagen keert jaarlijks ook weer het vertrouwde beeld van de pesticiden spuitende mannen in het straatbeeld terug. Voetpaden, zeker wanneer deze bestaan uit kiezel, kasseien of dolomiet zijn dan ook een buitenkansje voor heel wat hardnekkige onkruiden. Spuiten lijkt dan ook een goed idee om alles “netjes” te houden.

De rugsproeiers uit het straatbeeld gebannen

Vanaf 1 januari 2015 is het in Vlaanderen echter volledig verboden om op openbare plaatsen pesticiden te gebruiken. Onder de noemer van pesticiden vallen alle stoffen die een erkenningsnummer hebben als pesticide. Ook de zogenaamde ecologische sproeistoffen vallen dus onder het verbod. Naast de voor de hand liggende plaatsen zoals parken, pleinen, ziekenhuizen en scholen vallen ook alle voetpaden onder deze wetgeving. De ruimte tussen de straatkant en de rooilijn, heel vaak het voetpad maar soms ook een deel van de voortuin, behoren ook tot de openbare ruimte en er geldt dan ook een pesticidenverbod.

Pesticiden hebben tot doel om organismen zodanig te beschadigen dat ze afsterven waardoor ze op de behandelde plaats verdwijnen. Het probleem met deze stoffen is dat ze vaak naast de effecten op de beoogde planten of dieren ook heel wat andere risico’s met zich meebrengen. Zo plaatste de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) recent nog het product glyfosaat, dat in vele producten zoals bv Roundup zit, op de lijst van mogelijk kankerverwekkende stoffen. Een Franse studie toont aan dat glyfosaat schade kan aanbrengen aan menselijke cellen en dan vooral cellen in de navelstreng, aan de placenta en aan embryo’s. Glyfosaat is daarnaast ook nog eens ecologisch erg schadelijk. Vele andere producten die op de markt zijn hebben in meerdere of mindere mate gelijkaardige effecten op mens en omgeving. Net daarom worden met deze wetgeving deze stoffen uit de openbare omgeving gebannen.

Een rommeltje dan maar?

Het verbod op het gebruik van pesticiden wil niet zeggen dat het straatbeeld rommelig hoeft te worden. Met een aantal eenvoudige ingrepen en een veranderende mentaliteit kan al heel wat bereikt worden. Onkruid groeit op plaatsen waar het de kans krijgt om te groeien. Voetpaden worden op veel plaatsen nauwelijks gebruikt en een sporadisch geparkeerde wagen is onvoldoende om onkruidgroei tegen te gaan. Er zijn een aantal opties om onkruid in bedwang te houden. De eerste is wieden en onkruiden handmatig verwijderen. Naast het feit dat het een arbeidsintensieve manier is komt er nog eens bij dat zeker tussen klinkers, kasseien of tegels onkruid erg moeilijk te verwijderen is. Ook tussen grind en dolomiet wordt het al gauw dweilen met de kraan open. Alternatieven voor het wieden zoals branden of stomen zijn zeker ook mogelijk. Let wel even op met de vlam en voorkom een tuin- of huisbrand!

Onkruid voorkomen of aanvaarden

Verhardingen voorkomen in theorie normaal gezien het meeste onkruid. In de praktijk blijken verhardingen echter net de meeste problemen te veroorzaken doordat er in scheuren, voegen en in de randzones heel wat hardnekkige planten tevoorschijn komen. Om dit te voorkomen is het zorgvuldig afwerken en onderhouden van verhardingen noodzakelijk. Gesloten voegen die regelmatig worden geborsteld voorkomen problemen.

Een andere en minder arbeidsintensieve oplossing is het vergroenen van de voetpaden. Grasdallen (in beton of plastic) zorgen voor stevigheid en laten het parkeren van een voertuig toe. Bovendien kan er met een grasmaaier worden over gereden waardoor het onderhoud beperkt blijft tot een aantal maaibeurten per jaar. En voor wie het nog fleuriger ziet is er natuurlijk ook de bloemenweide!

Gifvrije schoolomgevingen

Een gezonde omgeving waar kinderen in alle veiligheid kunnen leren en spelen, het lijkt een vanzelfsprekendheid. Toch blijkt in de praktijk dat er her en der op scholen onkruidbestrijders en andere pesticiden worden gebruikt om de speelplaats en het aanwezige groen “netjes” te houden. Sinds 1 januari 2015 geldt echter voor alle openbare diensten een totaalverbod op het gebruik van pesticiden waardoor aan deze praktijken een einde moet komen. Alle scholen, ongeacht het net waartoe ze behoren, vallen namelijk onder deze wetgeving.

Wat en waarom?

De wetgeving waar het om draait is het pesticidenreductiedecreet van 2001. Deze regelt het gebruik van pesticiden in de openbare ruimte en op plaatsen waar kwetsbare groepen verblijven. Kinderen behoren tot de kwetsbare groepen waardoor hun scholen volkomen pesticidenvrij moeten worden beheerd sinds 2015.

De reden voor deze wetgeving is duidelijk. De laatste jaren tonen steeds meer onderzoeken aan dat heel wat soorten pesticiden schadelijk zijn voor het leefmilieu, de biodiversiteit en de gezondheid van mensen. Om deze reden zette de Wereldgezondheidsorganisatie recent glyfosaat, een frequent gebruikt herbicide, nog op de lijst van mogelijk kankerverwekkende stoffen.

Wordt het dan een rommeltje?

De vraag die zich vaak stelt bij pesticidenvrij groenbeheer is hoe het dan wel moet. Hiervoor zijn een aantal basisregels mee te geven:

• Onkruid is vaak het gevolg van een slechte aanleg. Zorg voor een gesloten verharding, of nog beter, breek de verharding op en kies voor een groene speelplaats!
• Onkruid is een relatief begrip. Bloemenrijke, ruigere hoekjes zijn een meerwaarde voor de biodiversiteit én de biologielessen.
• Het zijn enkel de minst belopen plekjes waar onkruid de kans krijgt om te kiemen. Denk erover na om deze plekje anders in te richten.
• Alternatieve onkruidbestrijding is mogelijk met stoom, branders of door te borstelen. De combinatie van minstens twee methoden levert de beste resultaten.
• Vermijd naakte bodem in perkjes of plantsoenen. Bodembedekkers helpen je hier een aardig handje bij. Bosaardbei is een erg goede bodembedekker die goede (en lekkere!) resultaten oplevert.
• Gazons die niet worden gebruikt zijn heel vaak een bron van hoge werklast en weinig biodiversiteit. Kies voor een bloemenweide en breng kleur op je school.
• Overtuig je tuinaannemer of onderhoudspersoneel van het idee om pesticidenvrij te beheren.

Een groene speelplaats

Een speelplaats waar plaats wordt gegeven aan groen is vaak de oplossing tegen al te hoog oplopende onderhoudskosten die horen bij een alternatieve onkruidbestrijding. Via deze handleiding van het wereldnatuurfonds kan alvast heel wat inspiratie worden opgedaan.

http://www.wwf.be/_media/wwftechhandlow_261619.pdf

Pesticidenvrij beheer in de gemeente

U vraagt zich misschien af waarom er in de zomer her en der wat meer groen opduikt in onze gemeente? Wel daar heeft de gemeente enkele erg goede redenen voor!

Nieuwe regels!

Sinds 1 januari 2015 is het voor alle openbare instellingen in Vlaanderen verboden om nog pesticiden te gebruiken voor het beheer van de openbare ruimte. En dat is maar goed ook! Pesticiden zijn stoffen die, eens ze in het milieu terechtkomen ernstige gevaren met zich meebrengen voor ons leefmilieu, de biodiversiteit maar ook voor de volksgezondheid.

Net daarom is onze gemeente volop mee op de kar gesprongen van pesticidenvrij beheer van de openbare ruimte. Pleinen, parkings, voetpaden, parken, begraafplaatsen, bermen, sportvelden, speelplaatsen, … krijgen in onze gemeente een gifvrije behandeling.

Alternatief beheer

Om het straatbeeld in onze gemeente aanvaardbaar te houden zet de gemeente in op een aantal alternatieven voor pesticiden.

Arbeiders van de gemeente gaan op pad met onkruidbranders of –stomers. Daarmee bestrijden ze ongewenst groen op verhardingen. De gemeente kiest er voor om verhardingen waar mogelijk te vervangen door makkelijker te beheren groen.

• Zo wordt op de begraafplaatsen de kiezel/dolomiet vervangen door gazongras en worden niet gebruikte voetpaden opgebroken en vervangen door een (bloemenrijke) berm.
• Scheuren en voegen in verhardingen worden herstelt om zo onkruid geen kans te geven.
• In de plantsoenen streven we naar meerjarige planten en bodembedekkers. Zo voorkomen we moeilijk te beheren blote grond. Bovendien winnen ook de bijen en vlinders hierbij!
• Parkings worden gefaseerd heraangelegd. De gemeente gebruikt in de plaats van klinkers of asfalt makkelijk te beheren grasdallen.

Helpt u mee?

Het verbod op het gebruik van pesticiden geldt op alle openbare terreinen. Dus ook op het voetpad of de berm langs of voor uw woning. Vele burgers gebruiken op deze zone pesticiden. Werkt u ook mee aan een gezondere gemeente en kiest u voor een alternatief?

Vragen?

Contactgegevens milieu- of groendienst